buikpijn

buikpijn: 10 praktische tips & nuttige informatie

1

Wat buikpijn veroorzaakt

Buikpijn is een veelvoorkomende klacht. De oorzaak van buikpijn kan onschuldig zijn, maar ook zeer ernstig. Buikpijn is een pijn die zich voordoet in de buikregio. Een arts deelt de pijn in naar aard en locatie.

Pijn aan de bovenkant van de buikregio (boven de navel):

De buikpijn kan duiden op problemen in de galwegen, lever en soms alvleesklier. Je kunt denken aan galstenen, galwegontsteking, hepatitis of andere aandoeningen aan de hiervoor genoemde organen. Pijn net onder de ribbenboog kan duiden op klachten aan het hart.

Pijn rechts onder in de buikregio:

De pijn kan afkomstig zijn uit de dikke darm of de blinde darm. Bij vrouwen kan het duiden op problemen aan de eierstok(ken).

Pijn midden onder in de buikregio:

De pijn kan afkomstig zijn door problemen aan de blaas. Vrouwen kunnen menstruatieklachten hebben of een probleem aan de baarmoeder.
De buikpijn kan veroorzaakt worden door het colon (een deel van de dikke darm dat begint bij de dunne darm en eindigt bij de endeldarm). Ook problemen aan de eileiders of eierstokken veroorzaken in dit deel van de buikregio pijn.
Buikpijn links boven in de buikregio duidt vaak op problemen aan het colon, maar ook de milt kan klachten veroorzaken.

Pijn boven in de buikregio:

Buikpijn boven in de buikregio duidt vaak op klachten van de maag. Mogelijk is de alvleesklier de boosdoener.

Pijn in het midden van de buik rond de navel:

Kinderen wijzen dit punt vaak aan als zij over buikpijn klagen. Het kan wijzen op klachten aan de dunne darm, maar vaak is er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak te vinden. Soms duidt het op klachten op heel andere gebieden (bijvoorbeeld de oren). Kijk verder voor buikpijnklachten bij kinderen bij tip 2.

Buikpijn bij kinderen

Een terugkerende buikpijn bij kinderen kan duiden op lichamelijk klachten:

Obstipatie (verstopping)

De klachten kunnen voortkomen uit verstopping (obstipatie). Omdat het kind langere tijd geen ontlasting heeft gehad, kan de darm gaan verkrampen. 

Gastritis

Heeft het kind last van pijn in de bovenbuik (boven de navel)? Het kan zijn dat de maagwand is geïrriteerd. De medische term hiervoor is gastritis. Het wordt veroorzaakt door de bacterie helicobacter pylori. De buikpijn kan gepaard gaan met misselijkheid en een opgeblazen gevoel.

Refluxklachten

Gaat de buikpijn gepaard met gewichtsverlies en huilbuien? De kans is groot dat het hier gaat om refluxklachten, waarbij de maaginhoud terugvloeit naar de slokdarm. Het afsluitmechanisme tussen de maag en de slokdarm werkt niet goed, waardoor de slokdarm hinder heeft van het zuur uit de maag. Het slijmvlies van de slokdarm kan geïrriteerd en zelfs ontstoken zijn. Kinderen ouder dan vijf jaar hebben bij refluxklachten last van een terugkerende buikpijn, zuurbranden, soms misselijkheid en overgeven.

Blaasontsteking/urineweginfectie

Buikpijn wat gepaard gaat met plotselinge onzindelijkheid (terwijl het kind al zindelijk was) kan duiden op een (steeds terugkerende) blaasontsteking of urineweginfectie. Het kind heeft pijn bij het plassen en soms is er bloed aanwezig in de urine. 

Menstruatie

Jonge meiden kunnen buikpijn hebben omdat ze ongesteld gaan worden. De eisprong kan klachten geven. De buikpijn ontstaat door het verkrampen van de baarmoeder. 

Oorpijn en keelpijn

Buikpijnklachten bij kinderen tussen twee en vier jaar kunnen als kinderen zodanig worden aangewezen, terwijl ze oor- of keelpijn hebben. Kinderen wijzen de buik aan omdat dit voor hen een soort ‘oerplek’ is om gevoelens van pijn of vervelend gevoel aan te geven. 

Lactose intolerantie

Lactose intolerantie veroorzaakt terugkerende buikpijn met diaree. Het komt omdat het kind bepaalde levensmiddelen (koemelk en melkproducten) niet verdraagt. Het lichaam is niet goed in staat deze melkproducten af te breken. De buikpijn treedt enkele minuten tot twee uur op na het consumeren van een zuivelproduct. 

Psychische klachten

In veel gevallen is de oorzaak van de buikpijn niet te vinden op lichamelijk gebied. Het betreft in dat geval een psychische klacht. Lees er meer over in tip 3.

Psychische oorzaken

Kinderen die klagen over terugkerende buikpijn, al dan niet gepaard met een opgeblazen gevoel, winderigheid en gewichtsverlies moet je serieus laten onderzoeken. In 90 procent van de gevallen is er geen lichamelijke oorzaak te vinden voor de buikklachten. De oorzaak moet dan gezocht worden op het psychische vlak. Dat betekent echter niet dat de klachten minder serieus zijn!

De buik is een plek waar zich psychische klachten kunnen uiten. Je kunt denken aan verschillende vormen van spanning, stress, angst en depressie. Kinderen kunnen hier last van hebben en ziek van worden. Het valt niet mee om de psychische oorzaak voor buikpijn vast te stellen. Je kunt de oorzaak zoeken in spanningen thuis. Het kan gaan om ziekte of een sterfgeval in het gezin, een (aankomende) scheiding of financiële problemen. Problemen op school kunnen de oorzaak achter de buikpijn zijn. Er kan sprake zijn van pesten of faalangst.
Buikpijn kan ontstaan bij een bijzondere gebeurtenis, bijvoorbeeld de geboorte van een broertje of zusje, een verhuizing, verandering van school of ruzie met een vriend(innet)je. De buikpijn ontstaat door een stresssituatie. Zelfs een vakantie, de eerste schooldag, een spreekbeurt of een examen kan een behoorlijke buikpijn opleveren. Er schijnt overigens een verband te bestaan tussen overbezorgde ouders en terugkerende buikpijn bij kinderen. De ouders schijnen hun zorgen en angsten over te brengen op het kind, met het gevolg dat er bij het kind buikklachten ontstaan.

Buikpijn door voeding

Verkeerde voeding kan een oorzaak zijn voor buikklachten. Je kunt bijvoorbeeld allergisch reageren op bepaalde voedingsmiddelen. Lees er meer over in tip 5. Te veel en te vet eten kan leiden tot buikpijn of krampen. Eet daarom gezond, evenwichtig en volwaardig voedsel. Neem de tijd om je maaltijd in rust en met aandacht tot je te nemen. Let op de houdbaarheidsdatum van levensmiddelen. Van bedorven voedsel kun je erg ziek worden.

Voedselinfectie

Een voedselinfectie kan op verschillende manieren worden veroorzaakt. In alle gevallen zijn bacteriën, virussen en parasieten de daadwerkelijke veroorzaker. In de meeste gevallen wordt voedselinfectie veroorzaakt door bedorven voedsel. Kijk dus goed naar de houdbaarheidsdatum en besteed extra aandacht aan snel bederfelijk voedsel zoals vlees en vis. Voedsel wat niet gaar genoeg is of juist te lang in de warmte heeft gelegen, kan ook bedorven zijn. De kans dat het voedsel vol ziekteverwekkers zit, is groter omdat bacteriën en parasieten zich sneller vermenigvuldigen in bepaalde omstandigheden. Let ook op de hygiënische omstandigheden. Was altijd je handen als je voedsel bereidt. Gebruik een aparte plank voor het snijden van rauw vlees. Zo voorkom je kruisbesmetting. Een voedselinfectie dient zich acht uur na het eten van besmette voeding aan. Het uit zich in buikpijn, krampen, diarree, misselijkheid, overgeven en koorts. Binnen één tot drie dagen ben je van de klachten af. In de tussentijd kun je anderen aansteken omdat de ziekteverwekkers zich verspreiden via de ontlasting en braaksel.

Voedselvergiftiging

Een voedselvergiftiging komt niet veel voor. Bij een voedselvergiftiging worden de klachten veroorzaakt door giftige stoffen (toxinen). Deze giftige stoffen worden aangemaakt door bacteriën. Botulisme is een voorbeeld. Het kan klachten aan het zenuwstelsel en verlamming veroorzaken. Als er sprake is van een voedselvergiftiging, is meestal een opname in het ziekenhuis noodzakelijk.

Voedselallergie

Sommige mensen reageren allergisch op voeding. Het lichaam maakt bepaalde antistoffen aan, waardoor het heftig op de inname van voedsel reageert. Vaak wordt meteen gesproken van een allergische reactie, maar het kan ook gaan om een overgevoeligheid voor een bepaald soort voedsel. Het gaat dan om een intolerantie. Voeding waar men allergisch of intolerant voor is, kan in het spijsverteringskanaal voor flinke problemen zorgen, maar ook reacties op de huid of in de luchtwegen kunnen voorkomen. Omdat deze 10-tips over buikpijn gaat, beperkt de informatie zich tot problemen in het spijsverteringskanaal. De reactie op het voedsel kan binnen enkele seconden tot binnen enkele uren zich uiten in (hevige) buikpijn en diarree.

Kinderen kunnen vooral allergisch reageren op pinda’s, koemelk, soja en kippenei, terwijl volwassen voornamelijk allergisch reageren op (ook) pinda’s, noten, fruit als appel, kersen en perzik, tarwe, vis, schelpdieren, garnalen en tomaten. Allergische reacties op deze voedingsmiddelen zijn de meest voorkomende in Nederland.

Buikpijnklachten kunnen voortkomen uit een allergische reactie uit bepaalde voeding. Je kunt laten onderzoeken voor welke stoffen je precies allergisch/intolerant bent, op de volgende manieren:
  • Dagboek bijhouden
    Wanneer je een dagboek bijhoudt waarin je nauwkeurig noteert wat en wanneer je iets gegeten hebt, wordt het al snel duidelijk welke producten problemen geven.
  • Priktest of bloedtest
    Als er een aantal stoffen zijn waarvan het vermoeden bestaat dat je hiervoor allergisch of intolerant bent, kan er in de polikliniek van een ziekenhuis een priktest gedaan worden. Via de priktest, waarbij kleine hoeveelheden van die stoffen in de huid worden geprikt, kunnen de vermoedens bevestigd worden. Een bloedtest is een alternatief voor de priktest.
  • Voedselallergie provocatietest
    Soms wordt de voedselallergie vastgesteld aan de hand van een voedselallergie provocatietest. Het is een test waarbij de patiënt via capsules stoffen krijgt toegediend, zonder te weten welke deze zijn. Er zitten nepcapsules tussen. Als de patiënt reageert op de capsule met een bepaalde stof, weet men zeker dat de persoon voor deze stof allergisch is.  
De behandeling kan heel eenvoudig zijn, namelijk het vermijden van producten waarin stoffen zitten die de allergische reacties teweeg brengen. Er kan een diëtiste geraadpleegd worden als het gaat om producten die het lichaam voor bouwstoffen nodig heeft. De diëtiste kan met een dieet ervoor zorgen dat het lichaam geen voedingsstoffen tekort komt, nu een bepaald product niet meer gebruikt zal worden. Soms zijn geneesmiddelen nodig om een eventuele allergische reactie de kop in te drukken, de zogenaamde antihistaminica.

Baby's met buikkramp

Hoe vervelend het ook is, bij veel baby’s zijn de darmen bij de geboorte nog niet helemaal ‘gerijpt’, waardoor sommige baby’s veel last hebben van krampjes. De krampjes ontstaan door luchtbellen in de darmen. De baby heeft er last van, huilt veel en lijkt ontroostbaar. Na drie maanden verdwijnen de klachten en lijkt de baby er van de ene op de andere dag opeens geen last van te hebben.

In de tussentijd kun je de baby helpen tegen het ongemak van de krampjes. De volgende tips kunnen verlichting geven. Toch is de ene baby totaal anders als de andere. Je zult eerst moeten uitproberen wat bij jouw baby het beste helpt.

  • Draai een warme doek om de buik van de baby. Je kunt bijvoorbeeld een theedoek op de verwarming of in de magnetron verwarmen. Pas op met warme kruiken of een hittepit. Deze kunnen te heet worden.
  • Venkelthee kan voor verlichting zorgen. Krijgt de baby borstvoeding? Drink dan zelf ook venkelthee.
  • Als je de baby flesvoeding geeft, kun je de voeding aanmaken met gekookt en afgekoeld mineraalwater in plaats van water uit de kraan. 
  • Masseer het buikje van de baby zachtjes. (Zorg wel dat je handen lekker warm zijn). 
  • Veel baby’s worden rustig als je een stukje met ze gaat wandelen in de wandelwagen of een ritje maakt met de auto.
  • Bij sommige baby’s helpt inbakeren. Het geeft hen een gevoel van geborgenheid en veiligheid. De consultatiearts kan hier meer over vertellen. 
  • Blijf rustig. De baby merkt het als ouders onrustig worden. Als het je teveel wordt, zorg dan dat er iemand anders een uurtje op de baby past, zodat je zelf even uit kunt rusten om weer bij te tanken. Als je zelf lekker in je vel zit, zal dit een positieve bijdrage leveren aan het beter kunnen ontspannen van de baby. Een betere ontspanning zorgt vervolgens weer tot vermindering van de klachten.

Eerste hulp bij buikpijn

Als je eens een keer last hebt van buikpijn kun je eerst nagaan of je de oorzaak zelf weet. Heb je teveel of te vet gegeten? Was je te gehaast? Heb je op het moment last van spanningen of stress? Het helpt om jezelf even rust te gunnen. Als de buikpijn gerelateerd kan worden aan stress dan kun je het als een teken van je lichaam zien om even pas op de plaats te nemen. Bouw voldoende tijd in je leven in om te ontspannen. Sporten helpt! Ook als de buikpijn misschien niet direct te wijten is aan stress of spanning.

Als je iets verkeerds gegeten hebt en je bent misselijk en je hebt last van je maag, kun je daar middeltjes voor halen bij de apotheek. Je kunt echter ook gewoon uitzieken. Meestal is het binnen één tot drie dagen alweer over.

Buikpijn voorafgaande aan de menstruatie kan ook met verschillende middeltjes via de apotheek of de huisarts als snel onder controle gehouden worden. Je kunt ook rekening houden met je maandelijkse cyclus door het rond die dagen rustig aan te doen, vroeg naar bed te gaan en de ergste krampen te verlichten met warmte (bijvoorbeeld een warme kruik).

Oprispingen kunnen snel verholpen worden met zelfzorgmiddelen die het overtollige maagsap neutraliseren. Als je vaker last hebt van oprispingen kun je uitzoeken of dat aan bepaalde voedingsstoffen ligt die je vaak gebruikt. Vermijd deze dan bij voorkeur. Blijf je last houden van oprispingen ondanks het gebruik van zelfzorgmiddelen, dan kun je beter even langs de huisarts gaan.

Diarree wordt meestal veroorzaakt door een virus of een bacterie. Het kan met flinke krampen gepaard gaan. Meestal gaat het binnen twee dagen vanzelf over. Soms duurt het langer. Drink veel water om uitdroging te voorkomen. Was je handen na het toiletgebruik goed. Was ze nog eens extra als je voedsel gaat bereiden. Als de diarree samen komt met hoge koorts, sufheid, verwardheid of een voortdurende buikpijn, dien je een arts te raadplegen. Doe dit ook als de diarree je ongerust maakt. Kinderen onder de twee jaar met flinke diarree moeten altijd even gezien worden door de huisarts.

Maagklachten

Maagpijn wordt door veel mensen omschreven als buikpijn. Het pijnlijke gevoel komt vanuit de bovenbuik en gaat veel gepaard met brandend maagzuur of maagpijn. Er kunnen veel oorzaken zijn, maar vaak is de hoofdboosdoener maagzuur. Maagklachten ontstaan meestal na een maaltijd, maar ook ’s nachts. De symptomen zijn: oprispingen, opboeren en overgeven. Wat men ervaart als maagklachten is dan vaak het gevolg van gasophoping, opboeren of oprispingen in de darmen.

De maag heeft maagzuur nodig om het voedsel te verteren. De maag maakt het zuur zelf aan. De wanden van de maag worden beschermd tegen het zuur door het maagslijmvlies. Nu kan het voorkomen dat het maagslijmvlies door verschillende oorzaken op bepaalde plaatsen dunner is geworden en minder bescherming biedt tegen het maagzuur. De maagwand raakt dan daar ter plaatse geïrriteerd en/of ontstoken. In het ernstigste geval kan het maagslijmvlies zodanig geïrriteerd worden, dat de maagwand schade oploopt. Een beschadiging aan de maagwand noemt men een maagzweer.

Als je (vaak) last hebt van maagklachten, kun je bepaalde gewoonten onder de loep nemen. Neem je bijvoorbeeld genoeg tijd voor het eten van je maaltijd of ben je altijd gehaast? Gebruik je veel koffie, alcohol, vet of veel kruiden? Ook veel spanningen kunnen leiden tot maagklachten, evenals een onregelmatig leven. Als er bekende dingen in deze opsomming voorkomen is het belangrijk daar een positieve wending aan te geven.
Oorzaken die ook kunnen zorgen voor maagklachten, zonder dat je daar verder bewust een bijdrage aan levert, zijn bacteriën en een vertraagde maagwerking. Ook medicijnen kunnen bijwerkingen hebben die maagklachten veroorzaken of verergeren. Zwangerschap kan ook brandend maagzuur veroorzaken omdat de maag in de buikholte minder ruimte krijgt naarmate de zwangerschap vordert.

Het opgeblazen gevoel is een klacht die na de maaltijd kan optreden. Soms gaat dit gepaard met winderigheid. Dit laatste is het gevolg van een gasophoping in het maag-darmkanaal.

Als je vaak last hebt van je maag en de klachten die hier genoemd worden, is het raadzaam een arts te raadplegen. Probeer in ieder geval te achterhalen of je zelf een positieve bijdrage aan het wegblijven van de klachten kunt leveren door geen grote porties te eten, de voeding licht te houden, op vaste tijden te eten en tijd en aandacht aan de maaltijd te besteden. Drink koffie, thee, alcohol en koolzuurhoudende dranken met mate. Probeer te stoppen met roken, of matig het aantal dagelijkse sigaretten. Zoek bij spanningen een uitlaatklep in de vorm van ontspanning en sporten. Draag geen knellende kleding. Je kunt ook de huisarts om adviezen vragen die passen bij jouw persoonlijke situatie. Soms zijn een paar kleine aanpassingen al voldoende.

Darmklachten

Buikpijn, obstipatie, winderigheid of een opgeblazen gevoel. Iedereen heeft er wel eens mee te maken. Als deze klachten zich echter vaak voordoen, is het belangrijk om je darmen eens goed te laten onderzoeken.

Darmen hebben een belangrijke functie. Ze zorgen dat het voedsel verteerd wordt, halen belangrijke voedingstoffen uit de voeding en ze verwijderen afvalstoffen.

Wanneer je regelmatig last hebt van je darmen, kan er sprake zijn van een voedselallergie of voedselintolerantie. Zo komt een lactose intolerantie steeds vaker voor. Er kunnen echter ook andere oorzaken zijn, een spastische darm bijvoorbeeld. Een spastische darm wordt vaak PDS genoemd, dat is een afkorting voor prikkelbare darm syndroom. De darmen zijn erg gevoelig. Vooral vrouwen tussen de 20 en 30 jaar hebben er last van. PDS kenmerkt zich door klachten als een zeurende pijn, steken of krampen in de buik en diarree afgewisseld met constipatie.

Erger wordt het als de darmen chronisch ontstoken zijn. De ziekte van Crohn is een ontsteking die zich vaak in de overgang tussen de dikke en de dunne darm bevindt. Het is belangrijk om deze ontsteking te behandelen, want uiteindelijk leidt deze ontsteking tot bloedingen, abcessen en vernauwingen.

Darmklachten kunnen onderzocht worden via een kijkonderzoek. Er wordt gebruik gemaakt van colonoscopie. Hierbij wordt een flexibele slang via de anus het lichaam ingebracht. Aan de slang zit een cameraatje waarmee de arts de binnenkant van de dikke darm en het laatste deel van de dunne darm kan bekijken. Een colonoscopie wordt uitgevoerd als de arts vermoedt dat de buikpijn te maken heeft met de dikke darm. De arts kan tijdens het onderzoek weefsel weghalen voor nader onderzoek of direct poliepen verwijderen. Wat er precies tijdens het onderzoek gebeurt, zal van tevoren uitvoerig door de arts met de patiënt besproken worden.

Buikgriep

Buikgriep komt veel voor in Nederland. Jaarlijks komen 4,5 miljoen gevallen van buikgriep voor (bron: Gezondheidsnet). Buikgriep verdient daarom een aparte vermelding. Buikgriep is in feite geen griep, maar een maagdarmontsteking. Norovirussen zijn vaak de boosdoeners, want een half miljoen van de buikgriepgevallen worden veroorzaakt door het norovirus. Een andere bekende vorm van buikgriep is reizigersdiarree. De infectie wordt in dat geval veroorzaakt door een buitenlands micro-organisme (vaak de bacterie Escherichia colii of het Norwalk virus).

Buikgriep ontstaat ongeveer 16 tot 48 uur na besmetting. De patiënt voelt zich erg ziek (misselijk), moet hevig braken, heeft last van diarree, koorts, hoofdpijn, buikpijn en buikkramp. Buikgriep gaat na één tot vier dagen vanzelf over. Jonge kinderen of mensen met een verzwakte afweer kunnen er langer last van hebben. Buikgriep kan dan heel ernstige klachten geven en bijvoorbeeld zorgen voor uitdroging.

Buikgriep kun je enigszins voorkomen door je handen vaak te wassen, vooral na het toiletbezoek. Zorg dat je niet besmet wordt door iemand in je omgeving met buikgriep. Wees dan extra alert op besmettingsgevaar. Reinig het toilet regelmatig met schoonmaakmiddelen. Was je handen altijd voordat je eten bereidt. Snij geen groente of vlees op dezelfde plank waar je rauw vlees op snijdt. Zorg dat het vlees goed gaar is en zet restjes na afkoeling direct in de koelkast. Als je in het buitenland bent, kun je veel ellende voorkomen door water uit flessen te drinken en te gebruiken voor het zetten van thee of koffie of tandenpoetsen. Wees voorzichtig met ijs en ongekookte groente. Kies voor fruit dat je zelf kunt schillen.

Heeft het virus of de bacterie je ondanks al je voorzorgmaatregelen toch te pakken? Dan kun je alleen maar uitzieken, want er is (nog) geen medicijn tegen buikgriep. Zorg dat je extra veel vocht binnenkrijgt om uitdroging te voorkomen. Voorkom besmetting en was je handen goed na elk toiletgebruik. Maak regelmatig de deurknop van de wc deur schoon met een reinigingsdoekje. Leg een pak kant-en-klare reinigingsdoekjes (met chloor) in het toilet.

Tips & Reacties

Deel je eigen tip over buikpijn

En maak kans op een cadeaubon ter waarde van € 25!